การแช่มือ แช่เท้า หรือส่วนที่ไม่สบาย

วัตถุประสงค์ 

เพื่อระบายความร้อนและ(พิษ)ออกจากร่ายกาย ทางปลายมือและปลายเท้า ที่เกิดจากการทำงานและกิจกรรมต่างๆหรืออาการไม่สบาย(เจ็บป่วย)

กรณีภาวะเย็นเกิน ควรใช้สมุนไพรฤทธิ์ร้อน เช่น ขมิ้น ขิง ข่า ตะไคร้

กรณีภาวะร้อนและเย็นเกิดขึ้นพร้อมกัน ควรใส่สมุนไพรฤทธิ์ร้อนและเย็นผสมกัน ซึ่งใช้อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างรวมกันโดยใช้วิธีประมาณเอาเท่าที่จะรู้สึกสบาย

ต้มกับน้ำ 1-3 ขัน (ประมาณ 1-3 ลิตร) เดือด ประมาณ 5-10 นาที

ผสมน้ำธรรมดาให้อุ่นแค่พอรู้สึกสบาย จากนั้นแช่มือแช่เท้าแค่พอท่วมข้อมือข้อเท้าประมาณ 3 นาที แล้วยกขึ้นจากน้ำอุ่น 1 นาที ทำซ้ำจนครบ 3 รอบ

ถ้าใช้น้ำอุ่นแล้วรู้สึกไม่สบาย ให้ใช้น้ำธรรมดาหรือน้ำเย็นหรืออาจใช้น้ำเปล่าหรือผสมสมุนไพรสด

สำหรับคนเจ็บป่วยทำวันละประมาณ 1-3 ครั้ง สำหรับคนแข็งแรงทั่วไป ทำเฉลี่ยสัปดาห์ละ 1-3 ครั้ง หรือทำเมื่อรู้สึกไม่สบาย

ระยะเวลาที่พอดีโดยเฉลี่ยควรแช่ คือ ประมาณ 3 นาที พัก 1 นาที ทำ 3 รอบ อาจใช้เวลาน้อยหรือมากกว่านั้นก็ได้เท่าที่รู้สึกสุขสบายเบากายมีกำลังเป็นจุดที่เป็นประโยชน์สูงสุดต่อชีวิต

กรณีไม่ถูกกับน้ำอุ่น คือเมื่อสัมผัสน้ำอุ่นแล้วรู้สึกไม่สบาย แต่ถูกกับการแช่ด้วยน้ำธรรมดาหรือน้ำเย็นมาก ก็ใช้หลักแช่ในระยะเวลาที่รู้สึกสุขสบายเบากายมีกำลัง คือจุดที่เป็นประโยชน์สูงสุดต่อชีวิต

หรือผสมสมุนไพรรสฝาด เช่น เปลือกมังคุด เปลือกแค น้ำยางต้นกล้วย พอกบริเวณที่มีฝีหนอง ตุ่มน้ำใสหรือขุ่นที่ผิวหนัง น้ำกัดเท้า หรือมีน้ำเหลือไหลซึมที่ผิวหนัง เพื่อดูดซับน้ำหนองทำให้แผลแห้งขึ้น

การทาและหยอด ใช้น้ำสมุนไพรฤทธิ์เย็นสดหรือน้ำสกัดสมุนไพรฤทธิ์เย็นหรือน้ำปัสสาวะมาทาและหยอดบริเวณที่มีอาการไม่สบายก็ได้

การประคบและอบ ใช้กากสมุนไพรฤทธิ์เย็นที่เหลือจากการทำน้ำสมุนไพรฤทธิ์เย็นหรือสมุนไพรฤทธิ์เย็นสดมาหั่นหรือโคลกพอแตกแล้วห่อด้วยผ้ามาประคบบริเวณที่มีอาการไม่สบาย ส่วนการอบจะนำสมุนไพรฤทธิ์เย็นมาต้มในหม้อหุ่งข้าวหรือกะทะไฟฟ้าหรือหม้อต้มตั้งบนเตาถ่านก็ได้ แล้วนำเก้าอี้มาวางคร่อมตรงกลางและใช้ผ้ามาห่มตัวให้มิดชิดจะห่มให้ถึงคอหรือทั้งตัวก็ได้ หรือจะใช้ผ้าคลุมซุ่มไก่แล้วเข้าไปอบก็ได้ และควรใช้ผ้าชุบน้ำพันรอบศีรษะเพื่อลดอาการวิงเวียน ซึ่งจะอบ 3 รอบ รอบละประมาณ 5-15 นาที เท่าที่แต่ละท่านรู้สึกสบาย

การเช็ดตัวและอาบ ใช้น้ำสมุนไพรฤทธิ์เย็นสดหรือน้ำสกัดสมุนไพรฤทธิ์เย็นหรือน้ำเปล่ามาหรือน้ำต้มสมุนไพรฤทธิ์เย็นผสมน้ำให้อุ่นมาเช็ดหรืออาบก็ได้

กรณีภาวะเย็นเกิน ควรใช้สมุนไพรฤทธิ์ร้อนเช่น ขมิ้น ขิง ข่า ตะไคร้

กรณีภาวะร้อนและเย็นเกิดขึ้นพร้อมกัน ควรใช้สมุนไพรฤทธิ์ร้อนและเย็นผสมกันโดยจะใช้การเติมน้ำร้อนหรือน้ำสมุนฤทธิ์ร้อนสดหรือน้ำต้มสมุนไพรฤทธิ์ร้อนอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างรวมกันก็ได้