ความเป็นมา

นโยบายหลักของเครือข่ายแพทย์วิถีธรรม มุ่งเน้นให้จิตอาสามาบำเพ็ญบุญกุศล เสียสละ ลด ละกิเลส จึงสร้างกิจกรรมให้จิตอาสาแพทย์วิถีธรรม มารวมกันฝึกฝนการใช้ชีวิตแบบคนจน เป็นคนที่มุ่งมาจน ตั้งใจจน เต็มใจจน กล้าจน ไม่ใช่จนอย่างสิ้นไร้ไม้ตอกหรือจนแบบขี้เกียจงอมืองอเท้า แต่เป็นการจนแบบมีแจก จนอย่างมีสมรรถนะและขยันทำกิจกรรมการงานที่เป็นประโยชน์ด้วยความสุขใจเต็มใจ แต่ไม่กอบโกยกักเก็บเกินความจำเป็น ตั้งใจสละออกไปช่วยผองชน เป็นคนจนที่จะรวยก็ได้แต่ไม่ยอมรวย จึงเป็นคนจนที่มีคุณค่า เป็นคนจนมหัศจรรย์ เป็นประโยชน์สุขสูงสุดที่แท้จริงต่อตนเองและผู้อื่น ซึ่งก็คือคนพอเพียง ชีวิตที่มั่นคง มีคุณค่า และผาสุกที่สุดในโลก นั่นเอง แต่ละวันแต่ละคนต่างก็ฝึกฝนพากเพียรทำกิจกรรมการงานที่เป็นประโยชน์ ให้หนักให้เหนื่อยแต่ในขีดที่ไม่ให้ป่วย แล้วพักให้พอดี (รู้เพียรรู้พัก) ในส่วนตัวกินน้อยใช้น้อยที่สุด เท่าที่จะแข็งแรงที่สุด ไม่ขาดแคลนไม่ลำบากไม่ทรมานตนเกินไป ผลผลิตที่ได้ก็เอาเข้ากองบุญ (สาธารณโภคี) กินใช้ร่วมกันอย่างประณีตประหยัด มีคณะกรรมการพิจารณาการใช้กองบุญดำเนินกิจกรรมการงานที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมของชุมชนและสังคม ด้วยศิลปะ ได้แก่ สุนทรียะ (ความดึงดูด ความน่าสนใจ) และสาระ (คุณค่าประโยชน์) ที่ไม่เสริมความอ่อนแอ และความโลภโกรธหลงอันเป็นความเลวร้ายที่แท้จริงให้แก่ใคร แต่ให้เกิดความเข้มแข็งในการพึ่งตนและมีน้ำใจแบ่งปันคนอื่นต่อไป

จิตอาสาแพทย์วิถีธรรมที่ผ่านกระบวนการพัฒนาจิตวิญญาณ ส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยที่มีประสบการณ์การดูแลสุขภาพด้วยการแพทย์วิถีธรรมจนหายจากความเจ็บป่วยทุกข์ทรมาน ด้วยความเข้าใจและเห็นใจผู้ป่วยอื่น ๆ จึงมีมาร่วมเสียสละทำงานฟรีช่วยเหลือประชาชน เมื่อแต่ละภาครวมมวลจิตอาสาได้มากขึ้น จึงได้มีการขยายเครือข่ายไปยังภาคต่างๆ ในประเทศและต่างประเทศ โดยตั้งชื่อสถานที่ว่า ศูนย์วิชาการการแพทย์วิถีธรรม หรือเรียกง่าย ๆ ว่าสวนป่านาบุญ และกำกับด้วยหมายเลข ปัจจุบันมีสวนป่านาบุญ 1 – 9 แห่ง แยกเป็นรายภาค ดังนี้

1. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบด้วยศูนย์ฯ 2 แห่งคือ สวนป่านาบุญ 1 อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร และ สวนป่านาบุญ 4 อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม

2. ภาคใต้ ประกอบด้วยศูนย์ฯ 1 แห่งคือ สวนป่านาบุญ 2 อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช

3. ภาคกลาง ประกอบด้วยศูนย์ฯ 4 แห่งคือ สวนป่านาบุญ 3 อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี, สวนป่านาบุญ 5 อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง, สวนป่านาบุญ7 อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และ สวนป่านาบุญ 9 อำเภอดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี

4. ภาคเหนือ ประกอบด้วยศูนย์ฯ 1 แห่งคือ สวนป่านาบุญ 8 อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

5. ภาคต่างประเทศ ประกอบด้วยศูนย์ฯ 1 แห่งคือ สวนป่านาบุญ 6 เมืองฮูสตัน มลรัฐเท็กซัส

เครือข่ายแพทย์วิถีธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เป็นเครือข่ายแพทย์วิถีธรรมที่มีจำนวนจิตอาสามากที่สุดถึงร้อยละ 40.00 (จำนวน 200 คน จากทั้งหมด 500 คน) ซึ่งในการจัดค่ายอบรมแต่ละครั้ง จะมีจิตอาสามาช่วยดำเนินกิจกรรมโดยเฉลี่ย 30-40 คน ในแต่ละค่ายเฉลี่ยสัดส่วนจิตอาสาต่อผู้เข้าอบรม 1: 5-10 จิตอาสาจะมีการรวมตัวกันในจังหวัดเดียวกันและจังหวัดใกล้เคียง เป็นเครือข่ายย่อย รวมกันทำกิจกรรมอบรมสุขภาพช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่ท้องถิ่นของตน จัดเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ 3 เครือข่ายย่อยคือ เครือข่ายอีสานตอนบน เครือข่ายอีสานตอนกลาง และเครือข่ายอีสานตอนล่าง พิจารณารายจังหวัด ได้ดังนี้

1. เครือข่ายอีสานตอนบน ประกอบด้วย จิตอาสาจากจังหวัดเลย หนองคาย บึงกาฬ หนองบัวลำภู อุดรธานี นครพนม และสกลนคร 

2. เครือข่ายอีสานตอนกลาง ประกอบด้วย จิตอาสาจากจังหวัด กาฬสินธุ์ ขอนแก่น มหาสารคาม และร้อยเอ็ด 

3. เครือข่ายอีสานตอนล่าง ประกอบด้วย จิตอาสาจากจังหวัด นครราชสีมา ชัยภูมิ บุรีรัมย์ สุรินทร์ และศรีสะเกษ

4. ศูนย์หลักเครือข่ายแพทย์วิถีธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตั้งอยู่ในพื้นที่จังหวัดมุกดาหาร จะเป็นศูนย์รวมของจิตอาสาทุกเครือข่ายย่อยมาร่วมกิจกรรม แต่ก็มีจิตอาสาประจำที่อาศัยอยู่ในชุมชนของศูนย์เรียนรู้สุขภาพพึ่งตนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง สวนป่านาบุญ ประมาณ 30-40 คน ร่วมกันดำเนินกิจกรรมเป็นหลัก 

แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อมีกิจกรรมสำคัญ เช่น กลุ่มผู้เข้ารับการอบรมมีจำนวนมาก จิตอาสาจังหวัดต่าง ๆ ก็จะรวมกันมาช่วยให้สามารถดำเนินกิจกรรมต่อเนื่องไปได้ ทั้งนี้ จิตอาสาทุกคนเสียสละทำงานฟรี มีหลากหลายระดับการศึกษา ตั้งแต่ ป.6 ถึงปริญญาเอก มีหลากหลายอาชีพ มีหลากหลายความสามารถ ได้นำความสามารถที่มีมาแบ่งปันสู่ผู้อื่น ส่วนใหญ่เคยเป็นประสบความทุกข์จากความเจ็บป่วย และมาดูแลสุขภาพดีขึ้นได้จากการแพทย์วิถีธรรม จึงปรารถนาที่จะบำเพ็ญกุศลช่วยเหลือผู้อื่นให้ดูแลสุขภาพแบบพึ่งตนได้ร่วมไปกับหมู่กลุ่มจิตอาสาแพทย์วิถีธรรม ทำให้ขนาดของกลุ่มเติบโตเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างต่อเนื่อง ภายใต้หลักคิดว่า “หมอที่ดีที่สุดในโลก คือตัวคุณเอง” “ฝึกฝนการพึ่งตนและช่วยคนให้พ้นทุกข์” “ทำตัวอย่างที่ตน ช่วยคนที่ศรัทธา”หรือ “ทำความผาสุกที่ตน ช่วยคนที่ศรัทธา”