มะระหวาน (ฟักแม้ว) มีฤทธิ์เย็น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ฟักแม้วเป็นไม้เถาเลื้อย สามารถเจริญเติบโตข้ามปีได้ มีลักษณะคล้ายเป็นพืชที่อยู่ในกลุ่มของพืชตระกูลแตง แต่มีลักษณะหลายอย่างที่ไม่เหมือนพืชตระกูลแตงที่พบเห็นโดยทั่วไป ลักษณะลำต้น ใบ ยอด และมือจับ คล้ายแตงกวาผสมกับฟักเขียว มีระบบรากสะสมขนาดใหญ่ ลำต้นเป็นเหลี่ยม เจริญเป็นเถา ยาว 15-30 ฟุต มีเถาแขนง 3-5 เถา มือเกาะเจริญที่ข้อ ใบมีขอบใบลักษณะเป็นเหลี่ยม 3-5 เหลี่ยม ยาว 8-15 เซนติเมตร ดอกสีขาวปนเขียว ดอกเกิดที่ข้อระหว่างต้นกับก้านใบเป็นชนิดดอกช่อ (Inflorescence) ส่วนดอกเป็นประเภทไม่สมบูรณ์เพศ (Imperfect flower) กล่าวคือดอกตัวผู้และดอกตัวเมียเป็นคนละดอก แต่อยู่ในต้นเดียวกัน (Monoecious plant) ผลของมะเขือเครือเป็นประเภทผลเดี่ยว (Simple fruit) เนื้อของผลเจริญมาจากฐานรองดอกที่ขยายใหญ่ไปหุ้มเมล็ดไว้มีเมล็ดเพียงเมล็ดเดียว ในผลเหมือนกับมะม่วง มะปราง ซึ่งเป็นข้อแตกต่างของพืชตระกูลแตงที่พบเห็นโดยทั่วไป
ผลทรงกลมยาวสีเขียวอ่อน รูปร่างคล้ายแพร์ มีขนาดความยาว 7-20 เซนติเมตร กว้าง 5-15 เซนติเมตร น้ำหนักผล 200-400 กรัม เนื้อมีรสหวาน รสชาติคล้ายมันฝรั่งปนแตงกวา
ฟักแม้ว มีชื่อเรียกอื่น ๆ แตกต่างกันตามท้องถิ่น ได้แก่
มะเขือเครือ มะเขือนายก ฟักม้ง มะเขือแม้ว มะเขือฝรั่ง แตงกะเหรี่ยง มะระหวาน มะระญี่ปุ่น ฟักญี่ปุ่น
สรรพคุณของมะระหวาน
- พืชชนิดนี้มีปริมาณวิตามินซีที่สูง รวมทั้งธาตุเหล็ก แคลเซียม โพแทสเซียม เกลือแร่และสารต้านอนุมูลอิสระปริมาณมาก มีกากใยเยอะ แต่กลับมีไขมัน โซเดียมและคาร์โบไฮเดรตต่ำมากจึงกลายเป็นหนึ่งในเมนูลดน้ำหนักที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก
- ขณะเดียวกันสรรพคุณด้านสมุนไพรของฟักแม้ว ยังได้รับการยอมรับจากกลุ่มแพทย์พื้นบ้านว่าช่วยรักษาโรคนิ่วในไต
- ลดสภาวะความดันโลหิตสูง
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ส่งผลต่ออินซูลิน
- ลดปัญหาเกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์
- บำรุงครรภ์ในระยะแรก และยังเสริมสร้างพัฒนาการให้แก่ทารกระยะแรกเกิดได้เป็นอย่างดี
- ผลและเมล็ด ประกอบด้วยกรดอะมิโนที่สำคัญหลายชนิด และวิตามินซี
- ใบและผล ใช้ดองยา มีคุณสมบัติช่วยขับปัสสาวะ บำรุงหัวใจและหลอดเลือด แก้อักเสบ
- น้ำต้มใบและผล ใช้ในการรักษาอาการเส้นเลือดแข็งตัว ความดันโลหิตสูง และสลายนิ่วในไต
