ผักบุ้งมีฤทธิ์เย็น
เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ผักบุ้ง (Convolvulaceae) พบทั่วไปในเขตร้อน และเป็นผักที่คนท้องถิ่น เช่น ไทย เวียดนาม กัมพูชามาเลเซีย และกานา นิยมรับประทานเป็นอาหาร ผักบุ้งที่คนไทยนิยมนำมาประกอบอาหารมี 3 สายพันธุ์ คือ ผักบุ้งไทย ผักบุ้งนาและผักบุ้งจีน โดยผักบุ้งไทยมักปลูกในน้ำเพราะเจริญเติบโตได้ดีกว่าบนบก ส่วนผักบุ้งจีนจะปลูกในดินเพราะต้องการธาตุอาหารจากในดินมากกว่า
ผักบุ้งจีน มีชื่อภาษาอังกฤษว่า สแวมป์ แคบเบจ (Swamp Cabbage) ไชนิส แคบเบจ (Chinese Cabbage) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า อิปโพเมีย อะควอทิคา (Ippomoea aquatica Forssk.) จัดอยู่ในวงศ์ คอนวอลวัลลาซีอี้ (Convolvullaceae)
- ผักบุ้งจีน มีคุณค่าทางโภชนาการคือ ประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบี 1 บี 2 วิตามินซี และมีสารต้านฮีสตามีน
สรรพคุณของผักบุ้งจีน
ผักบุ้งจีนสามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งต้น โดยนำผักบุ้งจีนทั้งต้น มาต้มแล้วนำน้ำที่ได้มาดื่มใช้ถอนพิษ เบื่อเมา หรือนำผักบุ้งจีนทั้งต้นมาตำ แล้วใช้พอกหรือทาเพื่อดับพิษฝี แก้อักเสบ บวม ถอนพิษผิดสำแดงได้
ผักบุ้งไทยต้นขาว มีชื่อท้องถิ่นว่า ผักบุ้ง ผักบุ้งขาว ผักบุ้งไทย ผักทอดยอด และผักบุ้งแดง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า สแวมป์ แคบเบจ ไวท์ สเทม (Swamp Cabbage white stem) วอเตอร์ มอร์นิ่ง กลอรี (Water Morning glory) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า อิปโพเมีย อะควอทิคา (Ippomoea aquatica Forssk.) จัดอยู่ในวงศ์ คอนวอลวัลลาซีอี้ (Convolvullaceae)
“ผักบุ้งไทยต้นขาว” มีคุณค่าทางโภชนาการคือ ประกอบด้วย โปรตีน คาร์โบไฮเดรต เส้นใย พคตินวิตามินเอ (มากที่สุด) วิตามินบี 1 บี 2 วิตามินซี ไนอาซิน ฟอสฟอรัส แคลเซียมเหล็ก มีเบต้าแคโรทีนสูง และมีสารต้านฮีสตามีน
สรรพคุณของผักบุ้งไทยต้นขาว
ส่วนที่ใช้ประโยชน์ของผักบุ้งไทยต้นขาวคือ ดอก ใบ ทั้งต้น และราก ซึ่งแต่ละส่วนจะให้สรรพคุณแตกต่างกันดังต่อไปนี้
- ดอก ใช้เป็นยาแก้กลากเกลื้อน ต้นสดใช้ดับพิษ รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ลดอาการแพ้ อักเสบ ปวด บวม บำรุงสายตา บำรุงเลือด บำรุงกระดูกและฟัน ช่วยรักษาโรคเบาหวาน เป็นยาดับร้อน แก้ปัสสาวะเหลือง
- ทั้งต้น ใช้แก้โรคประสาท ปวดศรีษะ อ่อนเพลีย แก้กลาก เกลื้อน แก้เบาหวาน แก้ตาอักเสบ บำรุงสายตา แก้เหงือกบวม แก้ฟกช้ำ ถอนพิษ
- ใบ ใช้ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย นำใบสดมาตำ แล้วคั้นเอาน้ำมาดื่ม จะทำให้อาเจียน ถอนพิษยาเบื่อเมา แก้พิษของฝิ่นและสารหนู มีวิตามินเอสูง เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ถอนพิษร้อน
- ราก ใช้แก้ไอเรื้อรังและแก้โรคหืด ถอนพิษผิดสำแดง ใช้แก้สตรีมีตกขาวมาก เบาขัด เหงื่อออกมาก ลดอาการบวม
แหล่งข้อมูล
- เว็บไซต์วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
- บทความวิทยุรายการสาระความรู้ทางการเกษตร งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรม ฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่
